Eğitim Bilimleri

insanlar belirli durumlarda bazı özgürlüklere sahip olduklarına inandıkları için, özgürlüklerinin tehdit edildiğini ya da engellendiğini düşündükleri zaman tepki vererek, tehdit dildiğini düşündükleri özgürlüklerini korumaya çalışırlar. Özgurluklerin kisitlanmasinin dirence neden olmasi ve yasaklarin daha cazip gelmesi durumu. insanların diledikleri gibi davranma özgürlüğüne sahip olduklarına inandıkları durumlarda, bu özgürlüklerini kısıtlamaya yönelik girişimlere karşı içerleme ve düşmanlıkla tepki vermeleridir.  bireylerin; kendilerinden bazı bilgilerin saklandığını öğrendiklerinde, bu bilgilere erişmek ve yaymak için sergiledikleri motivasyonu ifade eden, özgürlüklerinin kısıtlandığı hissiyle gösterdikleri bu karşıt tepkiyi açıklamak için kullanılan psikolojik bir kuram.  

Bir davranış devam ediyorsa ortamda bu davranışın devamını sağlayan bir pekiştirecin varlığı söz konusudur. Karşı pekiştirme ceza uygulamalarında görülür.  İstenmeyen davranışa verilen ceza istenmeyen davranışın devamını sağlayıcı nitelikte olabilir. Yani verilen uyarıcı davranışı pekiştirici nitelikte olabilir. Örneğin ; yaramazlık yapan çocuğuna annesinin “yaramazlık yapma” diye bağırması çocuğun yaramazlık yapma davranışının artışına neden olabilir.  Örnek : Yaramazlık yapan çocuğu durdurmak için çikolata vermemeliyiz, aksi halde yaramazlık yapma davranışı artacaktır. Buna karşıt pekiştirme denir, istenmeyen davranış pekiştirilir. Örnek : Bir anne çocukları yaramazlık yapmasınlar diye onlara şeker veriyorsa ve çocuklar yaramazlık yapmaya devam ediyorsa,annenin şeker vermesi yaramazlık yapma davranışını pekiştirmektedir.

Bir ortamdaki pekiştirme koşulları ile başka bir ortamdaki davranış gösterme oranı arasındaki ters ilişki olarak tanımlanabilir.  Davranışta kontrast daha basit bir ifadeyle: ayırt edici bir uyarıcı karşısında davranışın pekiştirilmesiyle, davranışta artma, pekiştirilmemesi durumunda ise azalmanın görülmesidir. Diğer bir ifadeyle ayırtedici bir uyarıcı karşısında davranışın pekiştirilmesiyle, davranışta artma, pekiştirilmemesi durumunda ise azalma görülmesidir. Zıtlık, pozitif ve negatif olmak üzere ikiye başlık altında gruplandırılabilir.  Pozitif zıtlık bireyin bir ortamdaki davranışında başka bir ortamdaki pekiştirecin azalması sonucu artma olması durumudur.  örnek : bi kadın kahve içmeyi çok seviyor. evinde her fırsatta kahve içiyor. iş yerinde kahve içmenin yasaklanması üzerine kadın sadece evde kahve içiyor. iş yerindeki ortamdaki pekiştireci azaldı. bu yüzden evdeki davranışı arttı. o yüzden olumlu ya da pozitif kontrast   Negatif zıtlık ise bireyin b...

Thorndike ’ye göre bir pekiştirme işleminde pekiştireç pekiştirilen doğru davranışı devam ettirir. Fakat bununla birlikte pekiştirilen davranışı çağrıştıran ya da yan yana olan yanlış davranışın da pekiştirilmesi sonucunu verir.  örneğin; öğretmen öğrencilerin derse katılımını sağlamak için verdiği matematik problemelerini doğru çözenleri çikolata ile ödüllendirmektedir. Fakat bir süre sonra öğrenciler çikolatayı almak için problemleri çok hızlı ve hatalı çözmekte sonra da öğretmenden izin almadan cevap vermeye çalıştıkları görülmektedir. Thorndike 'in ortaya attığı bir kavramdır.  Yapılması istenen davranışın yanında yapılması istenmeyen davranışların da ortaya çıkmasıdır.  mesela en hızlı cevap veren ödül kazanır dendiğinde öğrencilerin hızlı cevap verebilmek için yanlış cevapları da söylemeleri. 

Birey belli bir şekilde davrandığı takdirde pekiştirilir. Diğer durumda ise pekiştirilmez. Birey pekiştirece ulaşabilmek için istenilen koşullara uyar. Örneğin;  İstediğini ağlayarak elde etmek isteyen çocuğa, istediğini ağlamadan söylerse yerine getirileceğini açıklamak.  Öğrencinin “bugün 100 soru çözdüğüm takdirde arkadaşlarımla buluşabilirim” demesi. Bugünü sigara içemeden geçirebilirsem akşam sinemaya gidebilir. Not: Premack ilkesini öğrenciler, koşullu anlaşma ile karıştırabilmektedirler. premack ilkesi, yalnızca sevilen bir faaliyetin ödül gibi kullanılmasıdır.  örneğin, ödevini bitiren oğluna babasının “oyun oynamayı hak ettin.” demesi gibi.  koşullu anlaşma ise bir davranışın yapılması karşılığında bir ödül sunulmasıdır. sunulan ödül, premack ilkesindeki gibi bir faaliyet olabilir ya da normal bir uyarıcı olabilir. koşullu anlaşma konusunda verilen iki örnekte olduğu gibi.

  Edimsel (Operant) Koşullanma: Edimsel Davranışta , organizma önce bir davranışta bulunur. Bu davranış herhangi bir uyarıcı olmadan, kendiliğinden yapılır, ardından yapılan davranışa göre uyarıcı verilir. Organizma davranışın ardından gelen uyarıcıyı beğenirse davranışı tekrar eder, beğenmezse tekrarlamaz. Yani davranışı ortaya çıkarttığı sonuçları kontrol eder.     Tanım: Organizmayı ödüle götüren ve cezadan kurtaran bir tepkinin öğrenilmesine ya da bir davranışın pekiştireç le kuvvetlendirilmesine edimsel koşullanma denir.     Tanım: Organizmada kendiliğinden ortaya çıkan tepkilerin (davranışların) uygun uyarıcılarla (ödül, pekiştireç) sürekliliğinin arttırılmasına denir.     Tanım: Kendiliğinden ortaya çıkan bir davranışın, çevredeki bir pekiştireçle eşleşerek tekrarının artmasına edimsel koşullanma denir. Organizmanın göstermiş olduğu bir davranışın pekiştirilerek tekrar gösterilme ihtimalinin artırılmasıdır. Pekiştirilen davra...